Asfalt Zemin Kaplama
Asfalt betonu karışım oranları çok dikkatli şekilde hazırlanan iri agrega + ince agrega + filler ile asfalt çimentosunun sabit karıştırma tesislerinde sıcaklık ve nem kontrolü altında karıştırılmasıyla elde edilir. En gelişmiş kaplama tiplerinden olan asfalt kaplama ağır trafik altındaki yollarda, otoyollarda, hava alanı pistlerinde geniş bir alanda uygulanır. Her türlü iklim koşullarında uygulanabilir. Yüksek dirence sahiptir, ancak maliyeti yüksektir.
Asfalt Zemin Kaplamada Kullanılan Malzemeler
Agrega olarak kırılmış çakıl veya kırma taş, mineral, filler kullanılır. Kullanılan agreganın granülometrisi ve diğer fiziksel özellikleri KGM tarafından şartnamelerde verilmiştir. Agrega temiz ve sağlam malzemeden oluşmalı. Kabadan inceye doğru homojen dağılım göstermeli. Kumun içerisinde kil topakları ve bitkisel maddeler bulunmamalıdır. Bitümlü bağlayıcı olarak yapıştırma tabakasında RC–1 ve RC–2 sıvı petrol asfaltları veya RS–1 asfalt emisyonları kullanılır. Asfalt karışımında ise penetrasyon asfaltı uygulanır. Kullanılan bağlayıcı çok çabuk sertleşmemelidir. Böylece kaplama iyi bir şekilde sıkıştırılarak yoğun karışım elde edilir. Bağlayıcı tipi iklim koşullarına göre belirlenir. Sıcak iklimlerde düşük penetrasyonlu soğuk iklimlerde yüksek penetrasyonlu bağlayıcı kullanılır. Kullanılacak olan bitümlü bağlayıcı miktarı %3,5-%7 arasında değişir. Kaplama tabakası kalınlıkları hem binder hem aşınma tabakası için minimum 4 cm olmalıdır.
Asfal Kaplama Nasıl Yapılır
Asfalt
betonu kaplama sağlam temeller üzerine; sıcak bitümlü temel, çimento
stabilizasyonu temel vb. sağlam temeller üzerine oturması gereklidir.
Hazırlanmış temel tabakası üzerine bitümlü malzeme ile önce yapıştırma tabakası
serilir. Asfalt betonu karışım formülüne göre (reçete) sabit karıştırma
tesislerinde agrega ile bağlayıcı ayrı ayrı ısıtıldıktan sonra karıştırılır.
Hazırlanan karışım kamyonlarla serileceği yere taşınır. Döküleceği yere
geldiğinde plandaki ölçülerine uygun şekilde finişer denen özel araçla serilir.
Duyargalı finişerler yol kenarındaki metal çubuklardan yararlanarak yolun
sınırlarını algılar ve o genişlikte asfalt betonu sıkıştırılır. Serilme
sıcaklığı minimum 125 ⁰C dir.
Bitümlü Karışımların Serilmesi Ve Sıkıştırılması
Silindirajda Dikkat Edilecek Hususlar
ü Şeritlerin
kenarlarını silindirlenmesinde tekerin en az 10 cm dışarı taşması temin
edilecektir.
ü Silindirlemede
ani duruş ve kalkış yapılmayacaktır.
ü Silindirleme
süresinde silindirler taze karışım üzerinde bekletilmelerine müsaade
edilmeyecektir.
ü Silindirleme
süresince silindirler zikzak hareketler yaptırılmayacaktır.
ü Silindirlemede
silindirlerin hareket aktaran tekeri serme yönünde olacaktır.
ü Silindirin
tekerlekleri karışımın yapışmasını önlemek için yeter miktarda su ile
ısıtılacaktır.
ü Sudan
başka bir sıvı kullanılmayacaktır.
ü Silindirle
sıkıştırılmayan yerler en az 10 kg ağırlığındaki el tokmaklarıyla veya
kompaktörlerle sıkıştırılacaktır.
ü Maksimum
teorik birim ağırlığı (Dmax) %92’si oranında sıkışma elde edilinceye dek
sürdürülür.
ü Yeni
yapılmış asfalt yolu betonu, kaplama tamamen soğuyup sertleşinceye kadar
trafiğe kapalı tutulur.
ü Kür
süresi olan ilk 4-6 saat trafiğe açılmamalıdır.
ü Asfalt betonu kaplamalarda sıkışma derecesi %C ile ifade edilir. %C≥0,92 Dmax olmalıdır.
Ek Yerlerin Yapılması
Boyuna ve enine ek yerleri silindirajdan sonra belli olmayacak şekilde inşa edilecektir. Günlük çalışma sonunda tek şerit halinde serilmiş kısım bırakılmayacaktır. İkinci şerit serilmeden önce birinci şeridin boyuna ve enine kenarları kontrol edilecek, kenarları dik olması temin edilecektir. Boyuna ve enine kenarlardan 3 m içinde 2,5 cm den fazla bir doğru çizgiye göre dalgalanmalara müsaade edilmeyecektir. İkinci şerit serilirken birinci şeride yapılacak bindirme 5 cm den fazla olmayacaktır. Bindirme sonucu fazla karışım yeni şeridin üzerine usulüne gelberi ile çekilmelidir. Gerektiğinde boyuna ve enine ek yerlerinin daha iyi yapılması için yan satıh ısıtma tertibatı sericiye takılarak birleşme yüzeyi ısıtılacaktır. Ek yerlerinin yapılmasında kalifiye işçi kullanılarak ve yerlerinin geçirimsiz, düzgün ve pürüzsüz olması temin edilecektir.
Yüzeyin Düzgünlüğü
Karışım serilip sıkıştıktan sonra yol, plan, profil ve en kesitlere aynen uyacaktır. Yol yüzeyinde renk farkı, çatlamalar, çökmeler, tümsekler ve teker izleri bulunmayacaktır. Yüzey düzgünlüğü kontrolü Karayolları Genel Müdürlüğü Bitümlü Kaplamalar Fenni Şartnamesi hükümlerine uygun olarak yapılacaktır.
Sıkıştırmanın Faydaları
ü Kaplamadaki
boşluk hacmini azaltır.
ü Kaplamanın
geçirimliliğini azaltır.
ü Kaplamanın
mekanik direncini (yorulma direnci) arttırır.
ü Kaplamanın
trafik altında uzun süre bozulmadan kalmasını sağlar.